Making Sense. De Olympische Spirit.

Bij de start van de Spelen, uitte UN Secretary-General António Guterres zijn hoop dat de Olympische spirit verder reikt dan de Spelen en iedereen eraan herinnert dat er geen grens is aan wat we samen kunnen bereiken voor vrede, mensenrechten en well-being voor iedereen. En dat we ook zakelijk ons de vraag stellen: “Wat zijn onze waarden en brengen we die ook echt in de praktijk?”.

In deze versie van Making Sense, kijken we naar de Olympische Spirit. Succes komt je niet aanwaaien; het vergt bloed, zweet en tranen. Een Olympiër zet door, daar waar anderen afhaken. Daarbij is het belangrijk dat je participeert, doelen nastreeft, vooruitgang boekt en iedere dag een betere versie van jezelf wordt. Het gaat erom dat je het beste uit jezelf haalt, zowel in de sport als in het leven an sich. En daarbij bouw je mee aan een betere wereld. De slogan van de Olympic Movement is niet voor niets Building a better world through sport.

“It is my fervent hope that this spirit goes far beyond these Olympics, to remind everyone – participants and viewers – that we belong to the same human family”. – António Guterres

Vanaf begin februari zijn we getrakteerd op mooie, verbazingwekkende, verdrietige en emotionele momenten van de Olympische winterspelen in Beijing. Op zondag 20 februari komt het evenement ten einde.

Een mooi moment voor ons om een inkijkje te geven in hoe wij als The Board Whisperers naar de sporters, hun coaches, de presentatoren en de familie en vrienden in de studio hebben gekeken. Er zijn vele lessen die we mee kunnen nemen naar boards en organisaties. Aan de hand van sportprestaties op de schaats zoomen we in op de Olympische waarden: excelleren, respect en vriendschap.

Waarde 1: Excelleren

Excelleren: het beste uit jezelf halen, zowel op het gebied van sport als in het leven. Het gaat erom dat je zelf participeert, doelen nastreeft, vooruitgang boekt en de beste versie van jezelf probeert te worden.

Over excelleren als individu is al het nodige geschreven. Excelleren als team is een ander verhaal. Afgelopen weken hoorden we commentatoren zeggen: ‘op papier is dit de beste ploeg’, waarna dezelfde ploeg in de halve finale sneuvelde. Zoals we in het voetbal vaak horen ‘een team vol Messi’s is geen team’, geldt dit ook teams in andere sporten en daarbuiten. Een succesvol team hoeft niet te bestaan uit allemaal topatleten. Een team kan tot grootse resultaten komen, ook al zijn ze individueel slechts middelmatig. Een sterk op elkaar ingespeeld team is relatief eenvoudig te herkennen, al was het maar door te kijken naar non-verbaal gedrag. Denk aan de shorttrackers die goud wonnen. Met hun armen om elkaar heen, lieten ze elkaar uitspreken en vulden ze elkaar aan. Ze lachten, keken regelmatig naar elkaar en straalden plezier uit. Met daar tegenover de schaatssters van de team pursuit.

Ook in het bedrijfsleven is er geen garantie dat de optelsom van ‘high flyers’ een team wordt dat boven zichzelf uitstijgt. Hoe beter een team op de aanwezige complementaire krachten van de individuen kan varen, hoe makkelijker het is om een gezamenlijk doel na te streven. Elkaar succes kunnen gunnen, in plaats slechts vanuit eigenbelang aan de streep te staan of aan een project te beginnen is daarbij een cruciaal ingrediënt. Net als wederzijds vertrouwen, dat soms niet meer is dan een luisterend oor, begrip voor elkaars overwegingen en er voor elkaar zijn. Deze randvoorwaarden maken het mogelijk om samen te excelleren.

 Waarde 2: Respect

Respect & Fair Play: zowel jezelf als anderen, regels, voorschriften en de omgeving respecteren.

Een voorbeeld van respect zagen we toen skiester Adriana Jelinkova door coronastress besloot zich niet aan de start te gaan staan en het vliegtuig terug naar huis te nemen. De omstandigheden, de context en de randvoorwaarden waren niet de juiste voor haar om te kunnen excelleren. Ze respecteerde hiermee haar eigen grens.

Tijdens een interview met de NOS zei Hendriks (NOC-NSF): ‘Ik heb enorm veel respect voor Jelinkova; de keuze om te starten ligt bij de sporter’. Dit is een mooi voorbeeld van de waarde respect vanuit de Olympische gedachten, waarbij het gaat om het respecteren van zowel jezelf als anderen. En het respecteren van regels, voorschriften en de omgeving, wat dit jaar met de corona-omstandigheden niet altijd even eenvoudig was.

Het stellen en respecteren van je eigen grenzen en het zorgen voor een veilige, gezonde context begint met duidelijkheid processen, doelstellingen en in het maken en nakomen van afspraken. Dit zien we ook terug in het bedrijfsleven. Zodra mensen weten wat er van ze wordt verwacht en ze de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen, zich te uiten en initiatief en verantwoordelijkheid op te pakken, ontstaat er een cultuur van wederzijds respect. Respect is een van de basisvoorwaarden voor vertrouwen en psychologische veiligheid. En het is een waarde die veel organisaties woordelijk hebben opgenomen in hun corporate values. Het blijkt echter vaak lastig te zijn om deze woorden ook om te zetten in daden. Hier komen we in een latere blog op terug.

Waarde 3: Vriendschap  

Sport kan als instrument worden ingezet om een vreedzame en betere wereld te bouwen, door middel van solidariteit, teamgeest, vreugde en optimisme.

Erin Jackson pakte voor Amerika goud op de 500 meter. Daarmee is ze de eerste Afro-Amerikaanse winnares van schaatsgoud. Deze titel heeft ze deels te danken aan de sportiviteit van dorpsgenoot en vriendin Brittany Bowe. Toen Jackson zich niet en Bowe zich wel kwalificeerde voor de Spelen, wist Bowe wat haar te doen stond. ‘Zij heeft haar plekje verdiend, ze is een echte wereldtopper’, zie Bowe, waarna ze haar startbewijs aan Jackson gaf.  Pas zes jaar geleden maakte de nu 29-jarige Erin haar eerste slagen op het ijs in Dronten. Ze was in Nederland om te inlineskaten en was door een vriendin meegenomen naar de ijsbaan. De symbolische waarde hiervan is groot: Erin na haar overwinning: ‘Mensen zoals ik doen in de VS nauwelijks aan wintersport. Dus is zichtbaarheid belangrijk, relevant.’

Zonder wrijving geen glans

Om de Olympische droom te bereiken is doorzettingsvermogen nodig. Dit geldt ook voor het bedrijfsleven. Er zullen periodes zijn dat het niet gaat zoals je wilt. Dan moet je onthouden dat verandering een constante is, die periode zal voorbij gaan. Je blik op de horizon gericht houden en je positief laten beïnvloeden door tegenslag. De tegenslag leert je omgaan met situaties die niet leuk zijn, maar waar je altijd van leert en die les blijkt achteraf instrumenteel te zijn geweest voor het bereiken van je droom.

Een mooi voorbeeld hiervan is Gerard van Velde en het klapschaatsdebacle uit 1997. Terwijl de klapschaats voor de meesten een geschenk uit de hemel was, was het nieuwe materiaal voor Van Velde een vloek.

Van Velde in Trouw (20 december 1997): ‘Het is nog steeds onwennig’, zegt hij. ‘Ik schaats vrij wild, de afzet vliegt door het klapmechanisme weg. In plaats van dat ik kracht omzet in snelheid, zoals vrijwel iedereen, blijf ik op tachtig procent van mijn kunnen steken.’ Jan Bos, die de zesvoudig afstandskampioen op de 500 meter afloste, heeft het te doen met zijn collega. Een advies dat Bos voor zijn provinciegenoot heeft, is kracht te vinden in een underdogpositie. Met een nieuw wereldrecord en olympisch record versloeg Gerard van Velde uiteindelijk Jan Bos en Erben Wennemars, die eindigden op respectievelijk de tweede en vijfde plaats. Winnen is altijd al leuk, maar voor Van Velde dat jaar al helemaal. Hij zegt daarover: ‘Echt: als je niet goed kunt relativeren, is je als topsporter een kort leven beschoren.’ 

Als je relativeert en blijft doorzetten zul je je de verwachtingen van zelfs jezelf overtreffen. Jan Wolkers schreef na de olympische zege van Van Velde op de 1000 meter in 2002 het volgende gedicht:

Ik zweef op kou
En sla de kille lucht 
Als geesten van mij af 
De bochten die ik neem 
Verbrijzelen de tijd 
En geven vleugels waar 
Geen engel van durft dromen
De eindstreep krimpt van ongeloof 
Daar sta ik half ontkleed 
En zie de snelheid van mijn vlucht 
– Jan Wolkers

Sport is emotie, net zoals werk emotie zou moeten zijn. Zowel in de sport als op het werk gaat het niet alleen om het fysieke of het mentale component. Het reflecteren op en verwerken van emoties is cruciaal. En daar is ruimte voor nodig.  Succes vergt bloed, zweet en tranen. Pieken en dalen. En als je uit het zoveelste dal bent opgeklommen. En een teug adem hebt genomen. Dan kan het zomaar zijn dat je iedereen. Jezelf incluis. Verrast. Elkaar het geluk gunnen. Samen excelleren. Kan resulteren in succes. In momenten om samen te vieren. Om van te genieten. SAMEN, al krabbelend op het ijs. 

Als Board Whisperers geloven we dat je altijd een kompas hebt om op te varen. Het is belangrijk te weten en te voelen wat je persoonlijke waarden zijn en waar je samen als team of bedrijf voor staat. Dit vertaal je vervolgens in een plan, visie of moonshot* als routekaart voor de reis naar succes.

Verder lezen:

• Olympische Spirit nu meer dan ooit nodig – VN, 4 februari 2022
• Wen Yi Lee omarmt olympische spirit en klimt piste op na gemist poortje – Eurosport
• Ireen Wust laat zien wat haar bijzonder maakt – Trouw, 7 februari 2022
• Het klapschaats debacle – Trouw, 20 december 1997
• Het klappen van de schaats – VPRO. Andere tijden sport
• Moonshot Thinking – Macmillan Dictionary